اگر به این قائل باشیم که موزه‌ها و اماکن و محوطه‌های تاریخی، بستری هستند که بر ذهن و دل مخاطب تأثیری شگرف می‌گذارند، باید به نقش موزه‌ها در هویت بخشی جوامع و افکار عمومی، بیش از پیش اهمیت دهیم. 
موزه‌ها زبان گویا، رسا و راویان میراث‌فرهنگی هستند، زبانی برای همه آدمیان. به همین دلیل است که افراد توانخواه و دارای معلولیت هم می‌توانند با این اماکن پر رمز و راز و اشیای موزه‌ای و آثار هنری و تاریخی، ارتباط برقرار کنند و در جستجوی اتوپیای خود باشند.


بر اساس آخرین آمار سازمان بهزیستی کشور، ۲۲۳ هزار و ۲۰۹ شهروند ایرانی دارای آسیب بینایی تحت پوشش این سازمان قرار دارند که این تعداد حدود ۱۴ درصد کل معلولان کشور را شامل می‎شوند. بر همین اساس، با احتساب افراد کم بینا، این رقم به ۸۵۰ هزار نفر می‌رسد که به درجات مختلفی اختلال بینایی دارند. و این، یعنی یک جامعه هدف مخاطب متمرکز و بالقوه که نیازمند خدمات و محتوای فرهنگی هنری مطلوب هستند. 
یکی از وظایف تشکل‌های مردم‌نهاد، خدمت‌رسانی به این قشر از جامعه است و نهادهایی چون «انجمن نابینایان ایران» و شرکت دانش بنیان «پکتوس» امکان متفاوتی را تحت عنوان «سامانه موزه‌ها برای نابینایان» عرضه کردند، این سامانه در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران رسما آغاز به کار کرد و ارتباط مخاطبان خاموش ایرانی را با این مجموعه فرهنگی تاریخی پیوند داد، روز ۲۳ مهر ماه مصادف با ۱۵ اکتبر به نام «روز ایمنی عصای سفید» شناخته می‌شود و به همین مناسبت افتخار داشتم در جمع اعضای انجمن نابینایان، مدیر و همکاران شرکت پکتوس و مدیر و همکاران مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، در آیین آغاز به کار این سامانه شرکت کنم. 

مخاطب نابینا اطلاعات مربوط به مجموعه نیاوران و بخش‌های مختلف آن را به صورت صوتی و بریل دریافت می‌کند، سپس با کمک راهنمای موزه به بازدید قسمت‌های مختلف می‌رود و تمامی موزه‌ها و ساختمان‌های مجموعه، برای او توصیف می‌شود. همین طور عکس یک اثر هم با پرینت دو بعدی برجسته، عرضه شد، برای تولید تصاویر برجسته ابتدا تصویر مکان یا شی مورد نظر روی کاغذهای مخصوص (ZY- Tex2)  پرینت شده و سپس این کاغذها از دستگاه (ZY-Fuse)  عبور می‌کند، حرارت ایجاد شده در دستگاه اشکال چاپ شده به رنگ مشکی روی کاغذ (ZY- Tex2) را برجسته می‌کند. نابینایان با لمس این اشکال برجسته، تصویر آثار و اشیاء مورد نظر در  موزه‌ها و اماکن تاریخی را تجسم می‌کنند. اقدامی که در آینده توسعه داده می‌شود. 

به سهم خود این اقدامات را که گامی مهم در توانمندسازی اجتماعی و فردی روشندلان به شمار می‌رود، بسیار ارزنده و قابل تقدیر می‌دانم. 

در معرفی، آموزش و حفاظت از میراث فرهنگی کشور، نقش «جامعه مخاطب» بسیار اهمیت دارد، نابینایان و کم‌بینایان مخاطبان مهم میراث فرهنگی هستند، اشیا و آثار تاریخی و عرصه فرهنگ با تجسم، تخیل و پرواز ذهن مرتبط هستند و «مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران» این امکان را به مخاطب نابینا و کم‌بینایِ دوستدار موزه می‌دهد که بی‌واسطه‌تر از قبل به خدمات و اطلاعات موزه و جاذبه‌های گردشگری این مجموعه تاریخی، دسترسی داشته باشد و فرصت‌های اجتماعی و فرهنگی برای فعالیت و همکاری نابینایان و کم‌بینایان، در اختیارشان قرار گیرد.


چندی پیش در هفته ملی کودک (۱۵ تا ۲۱ مهر) نیز، مجموعه‌های فرهنگی تاریخی و موزه‌های سراسر کشور، برنامه‌های متنوعی برای کودکان و نوجوانان بخصوص کودکان معلول و خانواده‌هایشان تدارک دیده بودند، خوشبختانه این برنامه‌ها با مشارکت کودکان معلول و خانواده‌ها برگزار شد و جای خود را در قلب مخاطبان باز کرده، بخش مهمی از مخاطبان این برنامه‌ها کودکان معلول و توانخواه بودند و امیدوارم این مسیر در خدمات دهی به این قشر و دسترس‌پذیر شدن موزه ها، برپایی نمایشگاه‌ها، مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری وبسایت رسمی موزه‌ها، ساخت مولاژ از اشیا و آثار تاریخی، تولید فایل‌های صوتی و انتشار پادکست ویژه نابینایان، محکم‌تر از پیش ادامه یابد. 

اتفاقاتی ارزشمند و از سر وظیفه، که بی‌تردید در آینده با همراهی مخاطبان معلول توسعه خواهند یافت.

انتهای پیام/